Het Klein-Kasteel van Deurne

Het Klein-Kasteel van Deurne is een woontoren, geflankeerd door een lage boerderij en een herenhuis. Dit kasteel staat ten noordoosten van het dorp Deurne (Noord-Brabant), tegenover het Groot-Kasteel.

De stichting van het kasteel

Het Klein-Kasteel van Deurne werd mogelijk al gebouwd aan het begin van de 14de eeuw: in 1308 worden ridders van “Dorne” genoemd en wellicht bewoonden zij het kasteel. In ieder geval kreeg ene Gevert van Doerne het kasteel in 1396 in leen van de heren van Cranendonck.

Het kasteel bleef in handen van de familie van Doerne tot 1456. In dat jaar verkocht Jan van Doerne de heerlijkheid en het Klein-Kasteel aan ene ridder Ywaen de Moll. Het kasteel vererfde later op zijn dochter en kwam vervolgens door huwelijk aan de familie Taije.
Jaren later, in 1519, verkocht de familie Taije de heerlijkheid en het Klein Kasteel aan Everard van Doerne, de eigenaar van het Groot-Kasteel.

Een sterke burcht!

Het Klein-kasteel in 1738 (achterzijde). .

Waarschijnlijk diende het Klein-Kasteel van Deurne als versterking om Brabant te verdedigen tegen Gelderse invallen.

De woontoren die we vandaag de dag kennen is alles wat rest van het toenmalige kasteel. Het kasteel stond binnen slotgrachten en was te bereiken via een valbrug, waarachter een zeer sterke poort stond, met schietgaten. En pas als men door een tweede poort was gegaan, bereikte men de huidige woontoren. [opmerking]

Wisseling van eigenaren en verbouwingen

Rond 1605 kwam de toenmalige kasteelheer Jan van Doerne te overlijden. Hierop vererfde het Klein-Kasteel op Jans kleinzoon Johan van Wittenhorst, heer van Horst.

Het kasteel veranderde daarna nog een paar keer van eigenaar, om ergens tussen 1673 en 1678 weer in handen te komen van de heer van Deurne, Rogier van Leefdael.
Maar niet zo lang daarna moesten de heren van Deurne door geldgebrek weer afstand doen van het Klein-Kasteel. Het kasteel kwam daarna in handen van verschillende families.

Ondertussen werd in de 17de of 18de eeuw (?) tegen de noordkant van de toren (links op de foto's) een lage boerderij aangebouwd. Daarna werd in 1857 een oude boerderij die tegen de zuidkant van de toren stond, afgebroken. Deze werd vervangen door het huidige witte herenhuis (recht op de foto's).

Archeologie

Tijdens rioolwerkzaamheden bij het Haageind in 1998 werden resten van verdwenen slotgrachten teruggevonden. Maar er werden toen geen resten van de verdwenen poorttorens waargenomen (dat kon ook moeilijk, want slechts een klein gedeelte van het kastelencomplex kon toen worden onderzocht).

Vandaag de dag

Het kasteel wordt bewoond en is dus niet toegankelijk, maar het is goed te zien vanaf de weg.

[Hoofdmenu]

Tekst: Mathieu Fannee

Met dank aan Ria Berkvens (Archeologische werkgroep Heemkundekring H.N. Ouwerling) voor het toesturen van haar rapport over de archeologische vondsten rondom de kastelen van Deurne.

Geraapleegde literatuur:

Becx, E. et al (1999). Kastelengids van Noord-Brabant, Stichting Matrijs, Utrecht, p.48-50;

Berkvens, drs. R. (1998). Middeleeuwse Archeologie in Deurne. Archeologische vondsten rondom het kastelencomplex van Deurne. Archeologische werkgroep Heemkundekring H.N. Ouwerling, p.19;

Kransberg, D. & H. Mils (1979). Kastelengids van Nederland; Middeleeuwen. Fibula-Van Dishoeck, Haarlem, p.185;

Oirschot, A. van (1981). Middeleeuwse Kastelen van Noord-Brabant, hun bewoners en hun bewogen geschiedenis, Elmar, Rijswijk, p.195-197;

http://kasteleninnederland.nl/kasteel860.php;
http://www.walhalla-deurne.nl/html/kasteel/index.html;

Illustraties:
(kasteel in 1738) Hendrik Spilman, gevonden op http://www.kasteleninnederland.nl/foto1172.php;
(foto's) Mathieu Fannee;