|
|
Den Burch in zijn oudst
bekende vorm, in 1580: een toren op de rand van de nog aanwezige
motte. |
Den Burch is een verdwenen mottekasteel. De overgebleven kasteelheuvel staat in Rijswijk (Zuid-Holland), op het huidige landgoed 'Den Burch'.
Wanneer Den Burch gesticht is, is niet bekend. De oudst bekende kasteelheer, Jan van der Burch, wordt vermeld in 1285. In 1307 was het kasteel in handen van zijn kleinzoon Simon Simonsz van der Burch. Net als Jan hield Simon Den Burch in leen van de heer van Wassenaar.
Hoe het kasteel er in die tijd uitzag is niet bekend.
|
|
De huidige motte is nog
2 meter hoog. |
Vanaf 1351 wisten Willem en de Kabeljauwen de overhand te krijgen in Holland en Zeeland, waarna allerlei belangrijke Hoekse geslachten zich in ballingschap terugtrokken. Zo ook de toenmalige bewoner van Den Burch Jan van der Burch (1351-1371). Werd kasteel Den Burch toen ook verwoest?
In 1354 verzoenden Margaretha en Willem zich met elkaar en keerden de Hoekse edelen terug uit ballingschap. De kasteelheren van Den Burch verzoenden zich ook met de graaf van Holland, want de latere heer Jan van der Burch (1368-1407) werd baljuw en dijkgraaf van Rijnland en Woerden en verkeerde rond 1390-1391 ook in de omgeving van de graaf.
|
|
Aan deze kant van de motte
moet de toren hebben gestaan. |
Het kasteel bleef in bezit van het geslacht Van der Burch tot het einde van de 15de eeuw. In die tijd was het kasteel in handen van Jan (!) van der Burch. Van hem is bekend dat hij meevocht in de oorlogen die de toenmalige graaf van Holland Karel de Stoute voerde.
Jan van der Burch overleefde de Bourgondische oorlogen. Wel was hij de laatste kasteelheer uit zijn geslacht: in 1484 verkocht hij Den Burch aan zijn neef Pieter Suys, ambachtsheer van Grijsenoort.
De familie Suys hield het kasteel lang in bezit. Net als de vorige kasteelheren vervulde de familie Suys belangrijke functies. Zo was Cornelis Suys jr. (1514-1580) ambachtsheer van Rijswijk, raadslid en raadspresident van het Hof van Holland. In zijn tijd brak de tachtigjarige oorlog uit (1568-1648), waarbij het toenmalige kasteel mogelijk weer beschadigd werd.
Cornelis Suys jr. overleed in 1580. In opdracht van zijn vele erfgenamen werd toen een kaart gemaakt van zijn Rijswijks grondbezit (zie kaart hieronder), zodat zijn erfenis verdeeld kon worden. Op deze kaart is de oudste bekende vorm van het kasteel te zien. De kaart toont een grote rechthoekige toren, omgeven door de nog bestaande ronde gracht. Het merkwaardige is dat de toren aan de rand van de motte staat en niet in het midden. Deze toren was daarom misschien slechts een poorttoren, terwijl de andere bebouwing reeds verdwenen was? Niemand weet het.
|
|
Kasteel Den Burch in
1580, detail van de kaart van Jan Potter van der Loo. |
In 1965 vonden amateuropgravingen plaats op de motte. Hierbij werden wat muurresten teruggevonden. Deze opgravingen hebben net als de recentere onderzoeken op de motte helaas nog niet veel duidelijkheid over de oorspronkelijke bebouwing kunnen geven. Gelukkig blijft de gemeente Rijswijk onderzoek doen wanneer een gelegenheid zich aandient.
Het park rondom de motte is helaas niet toegankelijk.
|
Den Burch Julialaantje 24 Rijswijk
|
Tekst: Mathieu Fannee
Met dank aan:
- gemeentelijk archeoloog Hans Koot voor het beantwoorden van mijn vragen over Den Burch,
- de Nederlandse kastelenstichting voor het toesturen van informatie uit het kastelenlexicon m.b.t. Den Burch.
Geraadpleegde literatuur:
Janse, A. (2001). Ridderschap in Holland, portret van een adellijke elite in de late Middeleeuwen, Adelsgeschiedenis 1, Uitgeverij Verloren, p.148, 302, 411, 430, 435, 442;
Stöver, Jos et al (2000). Kastelen en buitenplaatsen in Zuid-Holland, Walburg Pers, Zutphen, p.274-279;
Programmaboekje van de excursie van de Kastelenstichting Holland en Zeeland in Rijswijk op 9 april 2011, p.1-2;
Illustraties:
(het kasteel in 1580)
kaart uit 1580 van Jan Potter van der Loo en schilderij die erop gebaseerd is (met dank aan Jurgen van der Kooij);
(foto's van het kasteelheuvel)
Mathieu Fannee;
