|
|
|
Kasteel Sypesteyn vanuit het zuiden. |
Kasteel Sypesteyn is een moderne reconstructie van een laat-middeleeuws kasteel, gebouwd op de fundamenten van een verdwenen voorganger. Het kasteel staat in Loosdrecht (Noord-Holland).
Het huidige kasteel is begin 20ste eeuw gebouwd door jhr.
Henry van Sypesteyn. Hij dacht hiermee het verdwenen kasteel van
zijn voorouders te hebben hersteld.
Echter recent onderzoek
heeft aangetoond dat het geslacht van Sypesteyn niets met de
stichting van het kasteel te maken heeft. Slechts het geloof dat
dit kasteel hun voorvaderlijk slot zou zijn, bracht het geslacht
van Sypesteyn en het kasteel bij elkaar.
Wanneer en door wie het oorspronkelijke kasteel precies gesticht is, is onduidelijk. Archeologische opgravingen wijzen op een stichtingsdatum ergens in de 15de eeuw.
|
|
Het kasteel vanuit het zuidoosten. |
De oudst bekende kasteelheer was ene Aert Abramsz van Sijpesteijn. In 1572 werd hij met het kasteel beleend door de heer van Mijnden. Maar slechts een paar jaar later, in 1589, werd het kasteel al verwoest tijdens schermutselingen met de heer van Mijnden.
Zoals eerder aangegeven was
kasteelheer Aert Abramsz van Sijpesteijn niet verwant met het
geslacht van Sypesteyn dat het huidige kasteel heeft gebouwd. De
oorsprong van het geslacht van Sypesteyn moet worden gezocht in
de 16de eeuw.
Toen leefde ene Lambert van Sypesteyn, die als
stamvader van het geslacht geldt. Van hem is bekend dat hij een
zoon had, Evert Lambertsz van Sypesteyn, die lakenkoopman was in
Utrecht en daar in 1577 overleed.
Twee zonen van Evert Lambertsz van Sypesteyn wisten voor zichzelf en hun nazaten belangrijke posities te bemachtigen. Zo was ene Johan van Sypesteyn (1564-1625) meesterknaap van de houtvesterij van Holland. Het is de kleinzoon van deze Johan, Cornelis Ascanius I van Sypesteyn (1638-1673), die het geslacht van Sypesteyn met het kasteel zou verenigen.
|
|
Het kasteel staat in
een prachtige park |
Cornelis Ascanius had het vermoeden dat er een verband bestond tussen zijn familienaam en die van het kasteel. In 1664 besloot hij het leen Sypesteyn te kopen en liet een onderzoek instellen naar de leenregisters in de hoop zijn vermoeden te kunnen bevestigen. Het kasteel was toen al een ruïne.
Aangezien de leenregisters van vóór 1572 toen al door brand verloren waren gegaan, kon Cornelis Ascanius niet bewijzen dat Sypesteyn werkelijk zijn voorvaderlijk slot was, maar hij besloot toch om het kasteel te herbouwen. Het kasteel moet voor 1670 gereed zijn gekomen (zie tekening hieronder).
Slechts enkele jaren na de herbouw, in 1673, werd het kasteel verwoest door het leger van Lodewijk XIV, dat toen de Republiek der Verenigde Nederlanden aanviel. Daarna werd het kasteel niet meer herbouwd.
|
|
Tekening van kasteel
Sypesteyn zoals het er vermoedelijk uitzag rond
1670; |
Hoewel de Van Sypesteyns hun oude stamgrond hadden verkocht, bleven ze zich ervoor interesseren. Tijdens de hele 19de eeuw probeerden ze dan ook het terrein terug te kopen, maar steeds zonder succes.
Uiteindelijk wist jhr. Henry
van Sypesteyn (1857-1937) in 1899 het terrein weer in zijn bezit
te krijgen.
Nadat hij in 1901-1902 de funderingen van het
verdwenen kasteel had laten blootleggen, besloot hij over te
gaan tot de herbouw van het kasteel.
Het ontwerp voor de herbouw werd gebaseerd op een aquarel van Jan de Beyer (1703-1785) welke 'Het Huis Sypesteyn Anno 1568' zou voorstellen. Echter is men tegenwoordig van mening dat het kasteel op de aquarel niet het echte Sypesteyn kan zijn, omdat de aquarel gemaakt werd toen het kasteel al verwoest was en allerlei bouwkundige details op de aquarel niet met het jaartal overeenstemmen.
Desalniettemin is het kasteel in prachtig
laat-middeleeuwse stijl herbouwd. Tijdens de werkzaamheden, die
in 1911 begonnen, wist jhr. Henry van Sypesteyn het kasteel te
behoeden voor de neo-gotische invloeden die in die tijd golden.
Daarnaast werden veel authentieke bouwmaterialen gebruikt, zoals
bakstenen uit gesloopte kastelen als bijvoorbeeld het voormalige
slot van Abcoude.
In 1924 werd het kasteel als museum voor bezoekers opengesteld, al vóór dat het gereed was gekomen. Jammer genoeg moesten de bouwwerkzaamheden door financiële problemen in 1927 definitief worden gestaakt; hierdoor is het kasteel onvoltooid gebleven.
Tien jaar later, in 1937, kwam jhr. Henry van Sypesteyn te overlijden, op 79-jarige leeftijd. Hij was de laatste mannelijke telg uit het geslacht van Sypesteyn.
Kasteel Sypesteyn is in handen van de 'Van Sypesteyn-Stichting'. Het kasteel is te bezichtigen (tegen entree en slechts onder begeleiding van een gids).
Het was voor jhr. Henry van Sypesteyn van meet af aan de bedoeling om het kasteel een museum-functie te geven. In het kasteel worden alle kunstschatten tentoongesteld die hij tijdens zijn leven heeft verzameld.
Foto rechts: een bijgebouw van kasteel
Sypesteyn.
|
Kasteel-Museum Sypesteyn Nieuw Loosdrechtsedijk 150 Loosdrecht |
Tekst: Mathieu Fannee
Geraadpleegde literatuur:
Bogaard, drs. C.G. (1999). Kasteel-Museum Sypesteyn. Van Sypesteyn-Stichting, Nieuw-Loosdrecht;
Janssen, H.L., J.M.M. Kylstra-Wielinga, & B. Olde Meiering (red.) (1996). 1000 jaar kastelen in Nederland, Functie en vorm door de eeuwen heen, Uitgeverij Matrijs, Utrecht, p.227-228;
Kalkwiek, dr. K.A. & A.I.J.M. Schellart (red.) (1980). Atlas van de Nederlandse kastelen, A.W.Sijthoff's Uitgeversmaatschappij b.v., Alphen a/d Rijn, p.122-123;
http://www.egodocument.net/EGODOC.htm;
http://membres.lycos.fr/asweerts/aqwg424.htm;
http://www.sypesteyn.nl/kasteelsyp.html;
Illustraties:
(foto's van het kasteel)
Mathieu Fannee;
(tekening van het kasteel)
Mathieu
Fannee, getekend naar een detail uit een anonieme schets uit het
Utrechts Archief; de gehele schets is te zien in bovengenoemde
publicatie van drs. C.G. Bogaard (p.7);
