|
|
|
Kasteel Stein. |
Kasteel Stein is een veelhoekige waterburcht. Het kasteel staat ten zuiden van de gemeente Stein (Limburg), dichtbij de Maas bij de Belgische grens.
Het kasteel bestaat uit twee poorttorens en daarachter een motte, met daarop een donjon en de restanten van verdwenen woonvleugels. Naast deze hoofdburcht staat een voorburcht.
Kasteel Stein werd waarschijnlijk gesticht kort na 1200. Het bestond toen uit een ronde donjon op een motte met daaromheen een houten palissade (deze toren vormt de basis van de huidige donjon).
Het kasteel werd gebouwd door ridder Herman van Elsloo, de jongste zoon van heer Arnold II van Elsloo. Herman was een kruistochtridder en nam deel aan de de kruistocht naar Damiate in Egypte. Hij overleed na zijn terugkomst in Stein in 1222.
|
|
De donjon. |
Arnold III van Stein was een van de raadsheren van Walram van Valkenburg. Ook is bekend dat hij deelnam aan de slag van Woeringen in 1288 en daar tot ridder werd geslagen.
Onder deze heren werd het kasteel uitgebreid. Om de donjon heen lieten de heren van Stein een ringmuur optrekken en ook bouwden zij een aantal woonvleugels, waaronder een indrukwekkende zaal tussen de ringmuur en de donjon. Ook werd de donjon opgehoogd en bekleed met een mergellaag, waardoor die zijn huidige uiterlijk kreeg (zie foto hiernaast).
Het kasteel bleef in handen van het geslacht Van Stein tot het einde van de 14de eeuw. De familie was in mannelijke lijn uitgestorven. Hierop vererfde het kasteel op een neef, Daniël VII van Merwede. Zijn dochter trouwde met Willem van Brederode, zodat deze op zijn beurt heer van Stein werd [opmerking].
Na Willems overlijden (1450) kwam het kasteel aan de heren van Heinsberg. Deze lieten onder andere de rode bakstenen toren naast de vierkante poorttoren optrekken (zie foto hieronder).
|
|
|
Kasteel Stein vanuit het
noordwesten. |
In 1462 verkocht de familie Van Heinsberg het kasteel aan de Gelderse edelman Herman van Bronkhorst Batenburg. Zijn familie zou kasteel Stein vele generaties in bezit houden.
Hermans achterkleinzoon Willem van Bronkhorst-Batenburg (1530-1573) was nauw bevriend met Prins Willem van Oranje. In 1572-1573 werd hij benoemd tot luitenant-generaal van Holland en Zeeland. Ook zijn broer Karel (1535-1580) onderhield nauwe relaties met Prins Willem van Oranje.
In 1602 overleed de zoon van Willem van
Bronkhorst-Batenburg zonder mannelijke erfgenaam na te laten, en
nu gingen de kinderen van Karel de erfenis claimen:
Karels
oudste zoon Maximiliaan van Bronkhorst nam het kasteel in bezit.
Maar zijn zuster Elisabeth meende ook recht te hebben op de
nalatenschap. Elisabeth en haar man Gerard van Luxemburg
probeerden het kasteel nog met een leger in te nemen, maar dat
mislukte.
Maximilaans dochter trouwde met Floris de Merode, zodat het kasteel op de familie De Merode vererfde. Ondertussen gingen de aanspraken van Elisabeth door vererving over op de familie Von Kinsky, die de juridische strijd van Elisabeth voortzette... met succes: in 1740 moest de familie De Merode het kasteel verlaten en de familie Von Kinsky werd beleend met Stein.
|
|
De poorttorens. |
In 1917 werd het kasteel verkocht op een openbare veiling. De motte met de ruïne werd verkocht aan een houthandelaar. Deze wilde de motte gebruiken voor zijn bedrijf en wou de ruïne afbreken. Gelukkig werd dit door de overheid verboden.
In 1921 werd het hele complex aangekocht door de Congregatie Missionarissen van het Heilig Hart. De nieuwe eigenaren breidden de voorburcht uit met enkele gebouwen voor de huisvesting en opleiding van priesterstudenten. Daarnaast verrichtten zij archeologische opgravingen op de motte en consolideerden de ruïne.
De Congregatie van de Missionarissen van het Heilig Hart heeft het kasteel op 1 november 1996 verlaten.
Het ruïne is niet toegankelijk en kan alleen op afspraak worden bezocht. De voorburcht is privé eigendom en kan dus niet worden bezocht.
Foto hierboven:
een deel van de voorburcht.
|
Kasteel Stein Ondergenhousweg 2 Stein
|
Tekst: Mathieu Fannee
Geraadpleegde literatuur:
Hupperetz, W. & B. Olde Meierink & R. Rommes (red.) (2005). Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800). Stichting Limburgse Kastelen, Uitgeverij Matrijs, Utrecht, p.294-297;
Janssen, H.L., J.M.M. Kylstra-Wielinga & B. Olde Meiering (red.) (1996). 1000 jaar kastelen in Nederland, Functie en vorm door de eeuwen heen, Uitgeverij Matrijs, Utrecht, p.41, 42, 44;
Kransberg, D. & H. Mils (1979). Kastelengids van Nederland; Middeleeuwen. Fibula-Van Dishoeck, Haarlem, p.247-250;
Kuipers-Verbuijs, M.J. et al (1997). Ruïnes in Nederland, Waanders Uitgevers, Zwolle, p.204-208;
Reijen, Paul E. van (1976). Middeleeuwse kastelen in Nederland, Unieboek b.v., Bussum. (3de herziene druk), p.41-43;
http://www.xs4all.nl/~ator0372/html/data/data0106.htm#I10562;
http://www.genealogieonline.nl/database-jansen/I269811.php;
http://www.rucosoft.demon.nl/kasteel.html;
http://www.kasteleninnederland.nl/kasteel725.php;
http://www.castles.nl/stein/stein.html;
Illustraties:
(foto's van het kasteel)
Mathieu Fannee;
