Kasteel Ruurlo vanuit het oosten. .

Kasteel Ruurlo

Kasteel Ruurlo is een omgracht edelmanshuis. Het kasteel staat in Ruurlo (Gelderland), bij de weg naar Vorden.

De stichting van het kasteel

Wanneer het kasteel gesticht is, is niet bekend. Rond 1130 wordt wel ene Becelinus van Ruurlo (de Ritherlo) genoemd, maar of er toen al een Kasteel Ruurlo bestond weet niemand.

Het kasteel wordt pas voor het eerst vermeld in 1326. Kasteelheer Steven I van Roderlo hield het kasteel toen in leen van graaf Reinoud I van Gelre. Waarschijnlijk was het kasteel toen geen burcht maar eerder een jachtslot.

Steven I van Roderlo overleed in 1329. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Steven II. Maar deze genoot niet lang van het kasteel. Hij stierf waarschijnlijk al voor 1337 en werd later opgevolgd door zijn vermoedelijke zoon Steven III.

Een belangrijk riddergeslacht!

Het kasteel vanuit het noordwesten. .

Steven III overleed in 1402, waarschijnlijk zonder kinderen na te laten. Omdat zijn familie uitgestorven was, kwam Ruurlo in handen van zijn neefje Roelof van Holthuisen. Maar Roelog overleed al voor 1405, ook zonder kinderen na te laten!

Hierop kwam Ruurlo in handen van Roelofs nicht Elsabé. Zij trouwde met de voorvader van een belangrijk riddergeslacht: Jacob I van Heeckeren. Van hem is bekend dat hij in 1418 aanwezig was bij het verbond tussen de Gelderse ridderschap en de steden [meer weten]. Hij overleed al voor 1440, waarna zijn zoon Evert I met Ruurlo werd beleend.

Trouw aan Gelre!

Evert I was een aanhanger van hertog Adolf van Gelre. Maar in 1473 kwam Gelre in handen van de Bourgondiërs, en later van de Habsburgers. Evert moest in 1481 Maximiliaan I van Oostenrijk dan ook als zijn heer erkennen. Wel liet Evert samen met andere edelen bij een notaris vastleggen dat hij zijn eed van trouw onder dwang had afgelegd!

Ondertussen verzette Gelre zich tegen de Habsburgse overheersing. In 1492 werd het hertogdom Gelre daarom weer zelfstandig en Karel van Egmond werd daarbij erkend als hertog (Karel was de zoon van de vorige hertog Adolf van Gelre). Evert I van Heeckeren was natuurlijk een van de eersten die Karel van Gelre als hertog erkenden.

Het kasteel vanuit het zuidoosten. Links de zware zuidwesttoren; rechts de 17de-eeuwse losstaande toren. .

Evert I overleed tussen 1505 en 1509. Omdat zijn zoon Jacob II al in 1509 overleed, kwam Ruurlo aan zijn kleinzoon Evert II, toen nog slechts een zuigeling! Deze Evert II liet later veel van zich spreken, want hij verwekte vele kinderen en ook nog zeker vijfentwintig bastaarden!
Evert II zweerde in 1544 trouw aan zijn nieuwe leenheer Karel V; later werd hj door de Spaanse koning Filips II aangesteld als stadhouder en richter van de lenen van Gelre en Zutphen.

Het huidige kasteel

Evert werd in 1562 opgevolgd door zoon Jacob III. In die tijd was kasteel Ruurlo nog een middeleeuws slot. Jacob III gaf echter opdracht om het middeleeuwse kasteel Ruurlo te verbouwen. Bij die verbouwing kreeg het kasteel in hoofdlijnen zijn huidige uiterlijk. Zo werd toen de zware zuidwestelijke toren gebouwd en ook de noord- en zuid-vleugels werden toen opgetrokken.

Toen Jacob overleed, had hij geen zoon, zodat het kasteel in 1580 vererfde op zijn broer Joost van Heeckeren tot Diepenbroeck. Deze Joost kreeg vele zonen, maar deze overleden allemaal vóór hun vader (de meesten in Staatse dienst tijdens de tachtigjarige oorlog), waardoor Ruurlo in handen kwam van Jacobs dochter Agnes. Het is overigens rond die tijd dat de losstaande toren van het kasteel werd opgetrokken.

Schulden en verkoop

De zware zuidwestelijke toren. .

Kasteel Ruurlo kwam aan Agnes' zoon Wolter en later aan Wolters zoon Wigbolt. Wigbolt kreeg echter grote schulden, zodat hij het kasteel in 1686 moest verkopen aan zijn zwager Adriaan Schimmelpenninck van der Oye tot Voorstonden. Deze liet het kasteel na aan zijn zicht Anna. Maar ook zij had waarschijnlijk weinig financiële middelen want in 1694 moest zij het kasteel afstaan aan haar neef Alexander Schimmelpenninck van der Oye van Holthuysen.

Terug aan de middeleeuwse eigenaren!

In 1727 verkocht Alexanders zoon Assueer het kasteel weer aan de familie Van Heeckeren, zodat het kasteel in handen kwam van de nazaten van de middeleeuwse eigenaren! Het kasteel bleef vervolgens in de familie Van Heeckeren tot 1977. In dat jaar verkochten de baronnen Jacob Dirk Carel en Louis Gaspard Alexander van Heeckeren het kasteel aan de gemeente Ruurlo.

De gemeente Ruurlo maakte in 1984 van het kasteel het gemeentehuis. Uiteindelijk in 2005 ging de gemeente Ruurlo op in de gemeente Berkelland. Hierna kwam het kasteel leeg te staan.

Vandaag de dag

Het kasteel is niet te bezichtigen, maar men kan er vrij omheen lopen.

Foto hierboven: het kasteel vanuit het noordoosten.

[Hoofdmenu]

Tekst: Mathieu Fannee

Geraadpleegde literatuur:

Eliëns, F.M., J. Harenberg (1984). Middeleeuwse kastelen van Gelderland. Uitgeverij Elmar b.v., Rijswijk, p.37-41

Stern, A. (2005). Heren van Ruurlo - Anno 1326. URL: http://www.graafschap-middeleeuwen.nl/edelen/ruurlo.html;

Stern, A. (2005). Kasteel Ruurlo - Anno 1326. URL: http://www.graafschap-middeleeuwen.nl/kastelen/kasteel-ruurlo.html;

Illustraties:
(foto's van het kasteel) Mathieu Fannee;