Kasteel Hernen vanuit het zuidoosten. .

Kasteel Hernen

Kasteel Hernen is een rechthoekige waterburcht. Het staat aan de westkant van het dorp Hernen (Gelderland).

Dit kasteel is een van de best bewaarde middeleeuwse kastelen in Nederland.

De eerste heren van Hernen

De heren van Hernen behoorden tot de hoge adel. De oudst bekende heer van Hernen, ene Dirk, wordt vermeld in 1247. Waar hij woonde is onduidelijk, want het is niet bekend of er toen al een kasteel Hernen bestond.

Het kasteel

De bouw van het huidige kasteel moet rond 1350 zijn begonnen. Een zekere Alard van Driel bouwde toen een vierkante donjon (thans verdwenen). Daarnaast liet Alard tegen de donjon een zware ringmuur optrekken rond een rechthoekige binnenplaats (zie plattegrond).

Plattegrond van het kasteel. In het blauw de verdwenen donjon uit de 14de eeuw. .

Alard van Driel en zijn zoon Otto hielden het kasteel in leen van de hertog van Gelre.
In 1390 kwam daar verandering in: Alard en Otto ruilden de heerlijkheid Hernen met hertog Willem I tegen andere bezittingen. Hierop werd het kasteel in 1402 in leen gegeven aan Herman van Meeckeren, raadsman en hoveling van de hertog van Gelre.

Uitbreidingen

Herman van Meeckeren begon meteen het kasteel uit te bouwen: op de zuidwestelijke hoek bouwde hij een ronde hoektoren en ook liet hij de zuidvleugel optrekken binnen de ringmuur.

Herman overleed al in 1406, waarna het kasteel vererfde op zijn dochter Elisabeth. Door haar huwelijk met Johan van Wijhe kwam het kasteel vervolgens in de familie van haar man.

De heren van Hernen uit het geslacht Van Wijhe waren belangrijke heren.
Zo was Herman van Wijhe in 1480 één van de Gelderse edelen die samen met de bisschop van Munster en Catharina van Gelre een verdrag aangingen met de Franse koning Lodewijk XI, tot onderlinge hulp tegen Oostenrijk en Kleef.
Hermans zoon Reinier (†1492) was zelf raadsvriend van hertog Karel van Gelre en was ook burggraaf van Nijmegen.

De oostelijke vleugel. .

Onder deze heren kreeg het kasteel zijn huidige vorm: in de tweede helft van de 15de eeuw bouwden zij woonvleugels tegen de westkant en de noordkant van de ringmuur. En halverwege de 16de eeuw bouwde Reinier van Wijhe de oostelijke vleugel. Hierdoor raakte de gehele omtrek van de binnenplaats volgebouwd. Daarna is het uiterlijk van het kasteel niet meer wezenlijk veranderd (op de donjon na).

Het kasteel bleef in handen van het geslacht Van Wijhe tot 1646. In dat jaar schonk vrouwe Maria van Wijhe het kasteel aan haar jongste zoon Adriaan Reinier van Reede.

Verkoop en leegstand

Adriaan Reinier had geen zoons maar wel vijf dochters. In 1682 verkochten zij het leen Hernen bij een openbare veiling. De nieuwe eigenaar werd Philips Hendrik van Steenhuys, heer van Capelle en Bekesteyn. Zijn zoon Willem François van Steenhuys volgde hem op in 1691.

Later vererfde het kasteel op verschillende Zuid-Nederlandse families. Deze bewoonden het kasteel niet en vertrouwden het toe aan rentmeesters.

De donjon stort in

Het kasteel vanuit het noordwesten. .

Ergens tussen 1732 en 1772 stortte de donjon uiteindelijk in. Deze was mogelijk fragiel geworden doordat zijn muren twee eeuwen eerder door de eigenaren waren uitgehakt om meer woonruimte te verkrijgen. Volgens de overlevering stortte de donjon in tijdens een storm.

De laatste eigenaren

In de eerste helft van de 19de eeuw vererfde het kasteel op de Belgische familie De Béthune.
Uiteindelijk in 1883 verkocht de toenmalige eigenaar graaf Victor d'Ennetières het kasteel aan jhr. Cornelis Jacob den Tex. Zijn dochter Anna Mathilda den Tex schonk het in 1940 aan de “Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen”. De stichting liet het kasteel vervolgens tussen 1942 en 1957 geheel restaureren.

Vandaag de dag

Het kasteel is te bezichtigen (tegen entree).

Foto hierboven: de noordkant van het kasteel.

[Hoofdmenu]

Tekst: Mathieu Fannee

Geraadpleegde literatuur:

Eliëns, F.M., J. Harenberg (1984). Middeleeuwse kastelen van Gelderland. Uitgeverij Elmar b.v., Rijswijk, p.185-190;

Kalkwiek, K.A. & Schellart, A.I.J.M. (red.) (1980). Atlas van de Nederlandse kastelen, A.W.Sijthoff's Uitgeversmaatschappij b.v., Alphen a/d Rijn, p.92-93;

Kransberg, D. & H. Mils (1979). Kastelengids van Nederland; Middeleeuwen. Fibula-Van Dishoeck, Haarlem, p.40-42;

Reijen, Paul E. van (1976). Middeleeuwse kastelen in Nederland, Unieboek b.v., Bussum. (3de herziene druk), p.105-108;

http://www.mooigelderland.nl/;

Illustraties:
(plattegrond) auteur onbekend, zelf bewerkte versie van een plattegrond gevonden op http://www.kasteleninnederland.nl/kasteel128.php;
(foto's van het kasteel) Mathieu Fannee;