De laatste toren van Kasteel Goudenstein

Kasteel Goudenstein was een vierkant waterkasteel, waarvan slechts één hoektoren bewaard is gebleven. Deze toren staat aan de noordzijde van het dorp Haaften (Gelderland). Het kasteel staat ook bekend als het 'Huis te Haeften'.

De stichting van het kasteel

Over de geschiedenis van het kasteel is heel weinig bekend. Wanneer het kasteel gesticht is, is dan ook niet bekend.

De huidige toren werd pas gebouwd in de 14de eeuw. Het maakte deel uit van een groter kasteel, maar hoe het gehele kasteel er toen uitzag is onzeker. Duidelijk is dat de huidige toren toen maar half zo hoog was al nu, en toen ook voorzien was van kantelen (hiervan zijn de sporen in het muurwerk nog te zien).

De kasteelheren

Het kasteel in 1667. (naar een tekening van Stellingwerf)

De oudst bekende heer van Haeften, Gyselbracht van Haeften, wordt genoemd in 1316. Hoewel er weinig bekend is over de heren van Haeften, het is wel duidelijk dat zij niet onbelangrijk waren: zo wordt na Gyselbracht in 1330 Alard van Haeften genoemd, die één van de getuigen was bij het huwelijk tussen graaf Reinoud II van Gelre en Eleonora van Engeland.

In 1348 was het kasteel in handen van Otto van Haeften. Van hem is bekend dat hij in 1349 Reinoud III van Gelre vertegenwoordigde bij een verdrag van onderlinge hulp met hertog Willem van Beieren.

Kennelijk lieten de heren van Haeften rond 1500 werkzaamheden uitvoeren op het kasteel, want toen kreeg de overgebleven toren zijn huidige hoogte (19 meter).

Het kasteel bleef in handen van het geslacht Van Haeften tot 1608. Toen liet de laatste mannelijke telg uit het geslacht, Walraven van Haeften, het kasteel na aan zijn zus Theodora. Via huwelijk kwam het kasteel vervolgens in handen van het geslacht Van Brederode.
In die tijd bestond het kasteel waarschijnlijk uit vier woonvleugels rond een binnenplaats, met vier hoektorens (zie tekening).

Verwoestingen

In 1672, toen het leger van Lodewijk XIV de Republiek der Verenigde Nederlanden aanviel, werden vele kastelen door de Franse soldaten vernield. Ook kasteel Goudenstein werd toen verwoest. Slechts de huidige toren werd gespaard.

In 1679 stierf de eigenaar Wolfert van Brederode ongehuwd. De ruïne werd vervolgens een aantal keer verkocht en kwam in 1712 in handen van de familie Dutry van Haeften. Deze familie liet kort na 1712 naast de ruïne een landhuis optrekken, maar dit werd in 1794 op zijn beurt ook door Franse troepen verwoest. Het werd daarna nooit meer herbouwd.

De familie Dutry van Haeften hield de 14de-eeuwse toren in bezit tot 1975. In dat jaar werd de toren overgedragen aan de 'Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen' die nu voor het onderhoud van de toren zorgt.

Vandaag de dag

Het voormalige kasteelterrein is nooit archeologisch onderzocht.
De toren staat nu in de achtertuin van twee woningen. De toren is niet toegankelijk maar is vanaf de weg wel goed te zien.

[Hoofdmenu]

Tekst: Mathieu Fannee

Geraadpleegde literatuur:

Eliëns, F.M., Harenberg, J. (1984). Middeleeuwse kastelen van Gelderland. Uitgeverij Elmar b.v., Rijswijk, p.229-231;

Kransberg, D. & Mils, H. (1979). Kastelengids van Nederland; Middeleeuwen. Fibula-Van Dishoeck, Haarlem, p.36-37;

Kuipers-Verbuijs, M.J. et al (1997). Ruïnes in Nederland, Waanders Uitgevers, Zwolle, p.145-147;

Illustraties:
(foto's) Mathieu Fannee;
(tekening) Mathieu Fannee, naar een tekening van Stellingwerf;