|
|
|
Kasteel d'Erp vanuit het
noorden. |
Kasteel d'Erp is een vierkant waterkasteel. Het staat aan de oostkant van de dorpskern van Baarlo (Limburg).
Dit kasteel, dat ook Kasteel Baarlo of Kasteel De Borcht wordt genoemd, was vroeger een van de vier versterkingen in het land van Kessel.
Kasteel d'Erp werd gesticht in de 13de eeuw. De oudst bekende bewoner was ridder Gerard van Baerle, die in 1219 wordt genoemd.
De familie Van Baerle hield het kasteel in leen van de graven van Kessel. Maar in 1279 had graaf Hendrik V van Kessel grote schulden en moest zijn bezittingen en rechten verkopen aan Reinoud I van Gelre. Vanaf die tijd werd Kasteel d'Erp dan ook in leen gehouden van de graven van Gelre.
Het kasteel bleef in handen van de familie Van Baerle tot het einde van de 14de eeuw. Toen ridder Willem van Baerle rond 1386 overleed, verviel het kasteel aan de hertog van Gelre. Deze verkocht het in 1388 aan zijn raadsman Jacob van Montfort.
Het kasteel had in die tijd al zijn vierkante
grondplan en de huidige poorttoren aan de westzijde
(zie foto's). Hoe de rest van het kasteel
er verder uitzag is niet zeker. Waarschijnlijk had het een
weergang, met arkeltorentjes op de noordoost- en zuidoosthoek,
en misschien een donjon aan de oostkant [uitleg].
In 1473 verkeerde Gelre in staat van oorlog met Karel de
Stoute, omdat deze aanspraken maakte op het hertogdom [uitleg]. In die oorlog werd Kasteel d'Erp
door Karel de Stoute aangevallen en ingenomen. Net als de rest
van Gelre.
Na de dood van Karel de Stoute in 1477 kwam Gelre
in opstand en slaagde erin om het Bourgondische juk van zich af
te werpen.
Ondertussen veranderde het kasteel van eigenaar. Johan
van Eyll, heer van half Geysteren kocht het na 1501 van het
geslacht Van Montfort.
Onder de familie Van Eyll kreeg het
kasteel weer te lijden van oorlogsgeweld. Eerst werd het tijdens
de Gelderse oorlogen (in 1511) belegerd door hulptroepen van
Karel V. Daarna werd het tijdens de tachtigjarige oorlog
in 1572 door de geuzen
geplunderd, die het een paar jaar later ook nog in brand staken.
Het kasteel bleef vervolgens jaren in puin liggen. Pas na 1621 begon Sybert III van Eyll het kasteel op te knappen om er te gaan wonen, maar het duurde nog lang voordat de herbouw werd voltooid.
Door huwelijk kwam het kasteel via Syberts dochter aan
het Overijsselse geslacht Van Laer (van kasteel Groot Hoenlo). Maar deze familie kreeg grote schulden en moest het kasteel in 1690 alweer verkopen. Hun grootste schuldeiser, Johan Baptist de Bierens, werd de nieuwe eigenaar.
Zowel de familie Van Laer als de familie De Bierens lieten het kasteel vernieuwen, met behoud van zoveel mogelijk oud muurwerk. In 1708 kreeg het kasteel zijn huidige gedaante.
Het kasteel bleef in handen van de adellijke familie De Bierens tot de tweede helft van de 18de eeuw. Willem Raymond de Bierens vermaakte het als laatste van zijn geslacht aan baron Hendrik van Erp-Holt.
De familie Van Erp (aan wie het kasteel zijn huidige naam te danken heeft) bleef eigenaar tot 1962. Daarna is het kasteel eigendom geworden van de gemeente.
Na een restauratie in 1972-1974 is het kasteel deels een cultureel centrum, deels de ambtswoning van de burgemeester geworden.
|
Kasteel d'Erp Baron van Erplaan 1 Baarlo
|
Tekst: Mathieu Fannee
Met dank aan dhr. Schinck van de Historische Werkgroep de Borcht (in Baarlo) voor de uitgebreide documentatie die hij mij toestuurde over de geschiedenis van het kasteel!
Geraadpleegde literatuur:
Flokstra, M. (1994). “De Borch te Baarlo”, in: Castellogica nr III (1999), NKS, Doorn, p.353-360;
Hupperetz, W. & B. Olde Meierink & R. Rommes (red.) (2005). Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800). Stichting Limburgse Kastelen, Uitgeverij Matrijs, Utrecht, p.157-160;
Kransberg, D. & Mils, H. (1979). Kastelengids van Nederland; Middeleeuwen. Fibula-Van Dishoeck, Haarlem, p.204-207;
Renaud, J.G.N. (1999). “Iets over de gedaantewisselingen van het kasteel van Baarlo”, in: Castellogica nr III (1999), NKS, Doorn, p.361-364;
lemma “Kasteel De
Borcht” uit:
Schinck, P. (2007). Goederen van naam
te Baarlo 1, Baarlose Sprokkelingen 41, Baarlo;
http://deborcht.baarlo.com;
Illustraties:
(foto's van het kasteel)
Mathieu Fannee;
